Podkarpacki Naturalny Wypas 2023

Zadanie ma na celu aktywną ochronę ekosystemów nieleśnych Beskidu Niskiego poprzez prowadzenie na nich ekstensywnej gospodarki pasterskiej prowadzącą do poprawy różnorodności biologicznej terenów łąkowo-pastwiskowych
Miejscem realizacji zadania są tereny starostwa krośnieńskiego i jasielskiego w obrębie gmin znajdujących się na obszarze natura 2000 Beskid Niski (PLB180002), który należy do największych obszarów Natura 2000 w kraju. Tereny nieleśne to zaledwie 5% powierzchni Beskidu Niskiego charakteryzujące się jednak dużym zróżnicowaniem siedliskowym. (Występuje na nich 40 typów siedlisk). Zmiany w sposobie gospodarowania w ciągu ostatnich 20 lat doprowadziły Beskidzie Niskim do 80% redukcji siedlisk nieleśnych o znaczeniu europejskim. Problemem jest spadek pogłowia zwierząt trawożernych, wynoszący 70% w ostatnich 20 latach. Jest to związane z uciążliwością prowadzenia ekstensywnego rolnictwa na terenach górskich o rozdrobnionej strukturze agrarnej i pochodną redukcji gospodarstw na poziomie 6% rocznie. Beskid Niski ma niekorzystny wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Ten syntetyczny miernik warunków do produkcji rolniczej wyklucza zdolności konkurencyjne lokalnego rolnictwa na rynku. Cechą charakterystyczną lokalnego rolnictwa ekstensywnego jest ponad 40% udział zwierząt wypasanych na nie swoich gruntach (gmina Krempna). Pociąga to za sobą dodatkowe koszty, które w realiach rynkowych wpływają na niską opłacalność. Wymusza to zaniechanie produkcji rolniczej i przejście na utrzymywanie trwałych użytków zielonych dla uzyskania dopłat obszarowych. Zmiany te determinują wprowadzenie regionalnego programu wsparcia chowu i hodowli zwierząt trawożernych. Wypasane zwierzęta są czynnikiem regenerującym różnorodność biotyczną pastwisk. Cel zadania - utrzymanie i poprawa różnorodności biologicznej cennych przyrodniczo terenów łąkowo-pastwiskowych jest realizowany poprzez wsparcie dla ekstensywnej gospodarki pasterskiej z zachowaniem wymogów w zakresie dobrostanu zwierząt przebywających na pastwiskach.
W 2023 roku do realizacji zadania zostało zgłoszonych 1883,84 ha z czego 39% objętych jest certyfikacją ekologicznego gospodarowania. Ilość gospodarstw objętych certyfikatem utrzymuje się na stałym poziomem z nieznacznymi wahaniami 0,1% w skali roku. Obszar objęty wypasem w 2023 roku jest większy o 7% od terenów zgłoszonych w 2022 roku. Bardzo cieszy utrzymanie trendu wzrostowego w zgłaszanej przez naszą organizację powierzchni wypasu (649 ha w 2018 roku, 1218ha w 2019r, 1457ha w 2020, 1540,93ha w 2021 roku, 1762,96 w 2022). Efektywność aktywnej ochrony bioróżnorodności jest zapewniona przez utrzymanie obsady pastwisk na poziomie 0,5 DJP. W skład stada wchodzi przede wszystkim bydło, jednak w wypasie obecne są inne gatunki przeżuwaczy: owce 160 sztuki, kozy 60 sztuk, 16 koni i 17 danieli. Plan wypasu został opracowany w oparciu o kwaterowy i kwaterowy dawkowany, który przyczynia się do szybszej regeneracji traw w runi. W ostatnich latach trzech latach prowadzone jest typowo pastwiskowe wykorzystanie użytków na terenie Magurskiego Parku Narodowego, co dodatkowo podkreśla rolę ekstensywnego pasterstwa w aktywnej ochronie środowiska. Będziemy kontynuować monitoring wypasu wprowadzając równocześnie zapis uzyskanych danych ( z lat 2015-2022) do systemu GIS. Rozwijamy tę technologię we współpracy z ARiMR, wydziałem biologii i nauk o Ziemi UJ oraz Uczelnią Państwową w Sanoku. System GIS jest narzędziem pozwalającym na monitoring celów zadania i założeń bazujących na celach i efektach środowiskowych, nie zaś rekompensowaniu strat wobec uśrednionych zysków intensywnej gospodarki rolnej jak ma to ma miejsce w przypadku dotacji w ramach Wspólnej Polityki Rolnej