Aktualności i informacje 

Bioróżnorodność gatunkowa

Bioróżnorodność oznacza zróżnicowanie życia na wszystkich jego poziomach organizacji, stąd też możemy mówić o:

  • różnorodności genetycznej,
  • różnorodności gatunkowej
  • różnorodności ekosystemowej

W dyskusji na temat utraty bioróżnorodności koncentrujemy się najczęściej na kwestiach związanych ze środowiskiem naturalnym. Jednak problem utraty bioróżnorodności dotyka przede wszystkim zwierząt i roślin hodowlanych na potrzeby rolnictwa.

Różnorodność ekosystemowa odnosi się do różnic pomiędzy poszczególnymi ekosystemami, różnorodność gatunkowa to różnice pomiędzy poszczególnymi gatunkami zwierząt, zarówno fenotypowe (cechy zewnętrzne) jak i genetyczne (genotyp). Podstawą zmienności organizmów żywych jest jednak różnorodność na poziomie genów, czyli tzw. różnorodność genetyczna.

Doprowadza ona do sytuacji, w której zwierzęta choć należą do tego samego gatunku i tej samej populacji (tego samego stada), zdecydowanie różnią się od siebie. Mogą to być różnice zarówno widoczne w fenotypie jak i w produkcyjności zwierząt.

Bardzo duże zapotrzebowanie na pożywienie, związane z wciąż rosnącą populacją ludzi na świecie (obecnie prawie 8 mld), wpływa na intensyfikację rolnictwa, w tym również produkcji zwierzęcej. Zwierzęta gospodarskie zaczęto poddawać intensywnej selekcji, ukierunkowanej na wysoką wydajności (mleka, mięsa, jaj itp.). W efekcie takich zmian, w światowej produkcji żywności dominuje niewielka liczba ras wysokoprodukcyjnych, tzw. transgranicznych. Wśród bydła najbardziej rozpowszechniona jest rasa holsztyńsko-fryzyjskie, która utrzymywana jest w ponad 120 krajach.

Transgraniczność - dominacja niewielkiej liczby ras wysokoprodukcyjnych

Rewolucja biotechnologiczna jako zagrożenie

Fundacja Horb - Bioróżnorodność
Fundacja Horb - Bioróżnorodność
Fundacja Horb - Bioróżnorodność

Krzyżowanie lokalnych ras bydła z rasą holsztyńsko-fryzyjską, z jednej strony poprawiło wydajność mleczną (podwojenie wydajności), z drugiej jednak doprowadziło do marginalizacji ras niskoprodukcyjnych

Doprowadza ona do sytuacji, w której zwierzęta choć należą do tego samego gatunku i tej samej populacji (tego samego stada), zdecydowanie różnią się od siebie. Mogą to być różnice zarówno widoczne w fenotypie jak i w produkcyjności zwierząt.

Ponadto proces globalizacji oraz dynamiczna selekcja hodowlana ras wysokoprodukcyjnych, doprowadziły do zmniejszenia zmienności genetycznej oraz powstania depresji inbredowej. W praktyce jest to poważny problem dla hodowców zwierząt, gdyż efektem jest wiele niekorzystnych zmian, związanych ze spadkiem: wigoru, płodności, zdolności reprodukcyjnych oraz przeżywalności. Ponadto w genotypie zwierząt mogą ujawniać się wady genetyczne, powodujące wiele problemów zdrowotnych.

Działania ograniczające marginalizację

Działaniem ograniczającym marginalizację ras rodzimych w produkcji zwierzęcej, jest objęcie ich programami ochrony zasobów genetycznych.

W chwili obecnej w Polsce programy te są realizowane dla ponad 90 ras, odmian i linii zwierząt gospodarskich, w tym dla 4 ras bydła (polskiej czerwonej, białogrzbietej, polskiej czarno-białe i polskiej czerwono-białej). Do najbardziej pożądanych cech zwierząt gospodarskich należą: długowieczność, zdrowotność, płodność, plenność, wysoka jakość produktów jak również duża zmienność genetyczna.

Ponadto odtwarzanie oraz ochrona lokalnych ras zwierząt gospodarskich, z uwagi na posiadanie unikalnych cech, ma istotne znaczenie nie tylko dla rolnictwa i przemysłu spożywczego, ale również dla rozwoju obszarów wiejskich, ochrony przyrody, dziedzictwa kulturowego oraz nauki.

Koniec XX wieku i początek obecnego przyniósł kolejną rewolucję biotechnologiczną. Pojawiły się nowe możliwości zwiększenia – poprawy płodności, poprzez wprowadzenie: przenoszenia zarodków, seksowania nasienia, synchronizacji rui czy klonowania zwierząt.

Jednak największe nadzieje w światowej produkcji żywności, a zarazem i największe zagrożenie dla bioróżnorodności, wiąże się z inżynierią genetyczną. Modyfikacje genetyczne związane są ze zmianami w organizmie i mają na celu np. zwiększenie odporności na choroby, wydajności produkcji lub wytwarzanie pożądanych substancji, np. ludzkiej laktoferyny w mleku krowim itp. 

Projekty realizowane przez Fundację
Strategia komunikacji i rozwoju lokalnych inicjatyw społecznych
Autor: Fundacja HORB 12 lipca 2023
W ramach projektu w 2021 roku zrealizowaliśmy szkolenia dla wolontariuszy, spotkania z organizacjami pozarządowymi, wydaliśmy biuletyn informacyjny, stworzyliśmy kanał w serwisie YouTube, kończymy pracę poprawiające stronę internetową.
„Ostatni Dzwonek” - centrum edukacji i tradycyjnego rolnictwa
Autor: Fundacja HORB 27 marca 2022
Celem projektu jest wzmocnienie potencjału organizacyjnego Fundacji Wspieranie Bioróżnorodności Horb przez stworzenie ośrodka edukacyjnego. Ośrodek powstanie w miejscu dużego budynku gospodarczego, który zostanie zaadaptowany do potrzeb edukacyjnych i szkoleniowych.
Klubik Mam w Gminie Jaśliska
Autor: Fundacja HORB 26 marca 2022
Na terenach izolowanych wiosek Beskidu Niskiego – macierzyństwo na wczesnym etapie powoduje zagrożenie izolacja społeczną. W celu ograniczenia tego ryzyka przygotowaliśmy program działań edukacyjnych.
III edycji Programu aktywizacji gospodarczo-turystycznej województwa podkarpackiego
Autor: Fundacja HORB 23 stycznia 2022
Podpisaliśmy umowę z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego na realizację zadania publicznego Podkarpacki Naturalny Wypas w 2021 roku. To początek III edycji Programu aktywizacji gospodarczo-turystycznej województwa podkarpackiego poprzez promocję cennych przyrodniczo i krajobrazowo terenów łąkowo-pastwiskowych z zachowaniem bioróżnorodności w oparciu o naturalny wypas zwierząt gospodarskich i owadopylność.
Wszystkie →