Podkarpacki Naturalny Wypas III 2021

Wypas jako aktywna ochrona ekosystemów nieleśnych Beskidu Niskiego

Podpisaliśmy umowę z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego na realizację zadania publicznego Podkarpacki Naturalny Wypas w 2021 roku. To początek III edycji Programu aktywizacji gospodarczo-turystycznej województwa podkarpackiego poprzez promocję cennych przyrodniczo i krajobrazowo terenów łąkowo-pastwiskowych z zachowaniem bioróżnorodności w oparciu o naturalny wypas zwierząt gospodarskich i owadopylność. 

Tereny nieleśne to zaledwie 5% powierzchni Beskidu Niskiego i jednak charakteryzują dużym zróżnicowaniem siedliskowym. Występuje na nich 40 typów siedlisk.

Zmiany w sposobie gospodarowania w ciągu ostatnich 20 lat doprowadziły Beskidzie Niskim do 80% redukcji siedlisk nieleśnych o znaczeniu europejskim. Problemem jest spadek pogłowia zwierząt trawożernych, wynoszący 70% w ostatnich 20 latach. Jest to związane z uciążliwością prowadzenia ekstensywnego rolnictwa na terenach górskich o rozdrobnionej strukturze agrarnej i pochodną redukcji gospodarstw na poziomie 6% rocznie. 

Beskid Niski ma niekorzystny wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Ten syntetyczny miernik warunków do produkcji rolniczej wyklucza zdolności konkurencyjne lokalnego rolnictwa na rynku. Cechą charakterystyczną lokalnego rolnictwa ekstensywnego jest ponad 40% udział zwierząt wypasanych na nie swoich gruntach (gmina Krempna). Pociąga to za sobą dodatkowe koszty, które w realiach rynkowych wpływają na niską opłacalność. Wymusza to zaniechanie produkcji rolniczej i przejście na utrzymywanie trwałych użytków zielonych dla uzyskania dopłat obszarowych.

Zmiany te determinują wprowadzenie regionalnego programu wsparcia chowu i hodowli zwierząt trawożernych. Wypasane zwierzęta są czynnikiem regenerującym różnorodność biotyczną pastwisk.

Cel zadania

Utrzymanie i poprawa różnorodności biologicznej cennych przyrodniczo terenów łąkowo-pastwiskowych jest realizowany poprzez wsparcie dla ekstensywnej gospodarki pasterskiej.

W 2021 roku do realizacji zadania zostało zgłoszonych 1540,93 ha z czego 40% objętych jest certyfikacją ekologicznego gospodarowania. Areał ten wypasany jest z obsadą 0,5 DJP.

W skład stada wchodzi przede wszystkim bydło, jednak w wypasie obecne są inne gatunki przeżuwaczy:

• owce 100 sztuk,
• kozy 70 sztuk,
• 9 koni
• 15 danieli

Należy wskazać kolejny wzrost powierzchni zgłaszanej przez naszą organizację w roku bieżącym (649 ha w 2018 roku, 1218ha w 2019r, 1457ha w 2020). Efektywność aktywnej ochrony bioróżnorodności jest zapewniona przez utrzymanie obsady pastwisk na poziomie 0,5 DJP.

Plan wypasu został opracowany w oparciu o kwaterowy i kwaterowy dawkowany, który przyczynia się do szybszej regeneracji traw w runi.

W ostatnich trzech latach prowadzone jest typowo pastwiskowe wykorzystanie użytków na terenie Magurskiego Parku Narodowego, co dodatkowo podkreśla rolę ekstensywnego pasterstwa w aktywnej ochronie środowiska.